Khám phá ẩm thực mùa thu Nhật Bản 

Mùa thu ở Nhật Bản thường bắt đầu từ khoảng giữa tháng 9 đến cuối tháng 11 / đầu tháng 12, tùy từng vùng. Lúc này khí hậu mát hơn, lá phong bắt đầu ngả vàng và đỏ, thiên nhiên dư dả trong các loại nông sản và hải sản thơm ngon. Trong văn hóa Nhật, mùa này được gọi là Shokuyoku-no-Aki (食欲の秋) — “mùa thèm ăn” vì khối lượng sản vật đạt độ ngon cao nhất.

Ẩm thực mùa thu không chỉ là thưởng thức món ăn, mà còn là trải nghiệm văn hóa — đi hái trái cây, lễ hội ngoài trời, picnic bên sông, và ăn uống trong không khí se lạnh. 

Những nguyên liệu và món ăn đặc trưng mùa thu Nhật Bản

Mùa thu được người Nhật gọi yêu là Shokuyoku no Aki (食欲の秋) — “mùa của sự thèm ăn”. Khi tiết trời se lạnh, bầu không khí trở nên trong trẻo và dễ chịu hơn, cũng là lúc những nông sản, hải sản và trái cây vào độ ngon nhất. Dưới đây là những nguyên liệu mùa vụ nổi bật mà bạn không nên bỏ lỡ khi khám phá ẩm thực mùa thu Nhật Bản:

🍄 Matsutake – Nữ hoàng nấm mùa thu

• Matsutake là loại nấm rừng quý hiếm, mọc tự nhiên dưới tán cây thông đỏ.
• Có mùi thơm đặc trưng: sâu, đậm đà, hơi cay nhẹ, được ví như “truffle của Nhật Bản”.
• Mùa thu hoạch ngắn (từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 11), giá khá cao và thường được phục vụ trong các nhà hàng cao cấp.

🐟 Sanma – Cá thu bạc mùa thu

• Sanma là biểu tượng của mùa thu Nhật.
• Thịt béo, nhiều dầu và hương vị đậm đà nhất vào tháng 9 – tháng 10.
• Cách ăn truyền thống là nướng than muối, ăn cùng củ cải bào daikon oroshi và vài giọt nước chanh yuzu.

🌰 Kuri – Hạt dẻ Nhật

• Hạt Dẻ là món ăn vặt “quốc dân” mùa thu, có mặt khắp phố xá Nhật.
• Có thể thưởng thức dẻ bằng cách nướng thơm lừng, luộc trong vỏ, hoặc dùng làm nguyên liệu món tráng miệng.
• Hạt dẻ mang ý nghĩa may mắn và sung túc trong văn hóa Nhật.

🌟 Ginnan – Hạt bạch quả

• Là hạt của cây ngân hạnh, vào mùa thu rụng đầy vỉa hè vàng óng
• Khi rang lên, ginnan dậy mùi thơm béo, mềm bùi, hơi đắng nhẹ — thường ăn như snack hoặc dùng trong chawanmushi (trứng hấp).
• Người Nhật tin ăn ginnan giúp tăng cường sức khỏe, giữ ấm cơ thể trong tiết trời lạnh dần.

🍇 Budō, Nashi, Kaki – Bộ ba trái cây mùa thu

• Budō (nho): dày vỏ, mọng nước, ngọt đậm, phổ biến ở Yamanashi, Nagano. Có nhiều giống như Kyoho, Shine Muscat.
• Nashi (lê Nhật): giòn, mọng nước, ngọt nhẹ, thanh mát.
• Kaki (quả hồng): có loại ăn giòn (shibu-gaki) và loại mềm ngọt (ama-gaki), được phơi khô thành hoshigaki.
• Trái cây mùa thu thường bày biện đẹp mắt trong hộp quà cao cấp, thể hiện sự biết ơn mùa vụ.

🍠 Yaki-imo – Khoai lang nướng

• Một biểu tượng mùa thu không thể thiếu: những xe bán khoai di động vang tiếng rao “yaki-imo ~” trên phố.
• Khoai được nướng chậm trong lò đá hoặc bếp củi, vỏ cháy nhẹ, ruột vàng óng, ngọt tự nhiên, ăn nóng trong tay lạnh là trải nghiệm đặc trưng mùa thu Nhật.

🎃 Kabocha – Bí đỏ Nhật

• Vỏ xanh, ruột vàng, vị ngọt nhẹ, béo mềm.
• Có thể hầm nhừ với nước tương, chiên tempura, làm bánh flan bí đỏ hoặc súp kabocha mịn như kem.
• Là nguyên liệu phổ biến trong các bữa cơm gia đình mùa thu.

🍚 Shinmai – Gạo mới

• Mùa thu cũng là mùa thu hoạch gạo mới shinmai.
• Cơm nấu từ shinmai có vị ngọt dịu, mềm dẻo hơn gạo cũ, vì hàm lượng nước còn cao.
• Người Nhật rất trân quý món cơm trắng đơn giản này, thường ăn kèm nori, trứng sống, hoặc umeboshi để tận hưởng hương vị gạo tinh khiết nhất.

🍲 Nabe và Oden – Món ăn xua lạnh

• Khi tiết trời trở nên lành lạnh, nabe là món gắn kết mọi người lại bên bàn ăn.
• Có nhiều biến thể: sukiyaki, shabu shabu, yosenabe… thường dùng nguyên liệu mùa thu như nấm, bí đỏ, cải thảo, hải sản.
• Oden là món súp hầm nhiều nguyên liệu như củ cải, trứng, bánh cá, konnyaku — bày trong nồi lớn ở cửa hàng tiện lợi, rất thích hợp ăn đêm mùa thu.

Trải nghiệm ẩm thực vùng miền mùa thu

Không chỉ dừng lại ở món ăn hay những nguyên liệu đặc trưng, mỗi vùng miên Nhật Bản đều có nét ẩm thực mùa thu riêng biệt, gắn với điều kiện tự nhiên và văn hóa địa phương. Từ miền bắc Hokkaido trù phú hải sản cho đến những vùng núi trung tâm tràn ngập nấm và gạo mới, hành trình thưởng thức ẩm thực mùa thu còn là chuyến du ngoạn khám phá bản sắc địa phương.

❄️ Hokkaido – Thiên đường hải sản mùa thu

• Nổi tiếng với cua, sò điệp, cá hồi, trứng cá (ikura) vào mùa thu béo ngậy, tươi ngon.
• Các chợ sáng như Nijo Market (Sapporo) hay Hakodate Morning Market bày đầy hải sản mới đánh bắt, bạn có thể chọn và ăn sashimi tại chỗ.
• Món gợi ý: donburi cá hồi & ikura, súp miso hải sản Ishikari nabe.

🍎 Tohoku – Mùa táo đỏ & món Imoni ấm áp

• Vùng phía Bắc nổi tiếng với vườn táo Aomori (đầu tháng 10 là mùa đẹp nhất).
• Đặc sản Imoni — món canh khoai môn ninh với thịt bò, nước tương hoặc miso — thường nấu ngoài trời bên bờ sông, là truyền thống mùa thu của tỉnh Yamagata.
• Mỗi năm vào cuối tháng 9, Lễ hội Imoni-kai ở Yamagata nấu nồi canh khổng lồ phục vụ hàng nghìn người.

🍇 Nagano & Yamanashi – Xứ sở nho và rượu vang

• Khí hậu se lạnh ban ngày và đêm rất thích hợp trồng nho.
• Có nhiều nông trại trái cây mở cửa đón khách hái nho, lê, táo từ giữa tháng 9.
• Một số nhà máy rượu nho tổ chức tour thử vang & picnic giữa vườn nho rất thơ mộng.

⛰️ Kansai & vùng núi trung tâm – Bản hòa ca của nấm, khoai, gạo mới

• Các tỉnh Gifu, Nagano, Nara, Shiga có nhiều quán nhỏ, ryokan, izakaya đưa nguyên liệu núi rừng mùa thu vào thực đơn: nấm rừng, khoai, hạt dẻ, gạo mới, rau củ địa phương.
• Các quán wagashi truyền thống ở Kyoto cũng tung ra bánh mochi, bánh dẻo nhân hạt dẻ, đậu đỏ, matcha mang sắc thu tinh tế.

📌 Mẹo nhỏ: Mỗi vùng Nhật Bản đều có chợ nông sản địa phương (michi-no-eki), nơi bạn có thể mua thử những loại gạo mới, rau củ mùa thu, snack địa phương độc lạ.

Lễ hội & sự kiện liên quan ẩm thực mùa thu 2025

Ẩm thực mùa thu Nhật Bản càng thêm hấp dẫn khi gắn liền với những lễ hội rộn ràng. Đây là dịp để người dân và du khách cùng nhau tận hưởng mùa vụ bội thu, nếm thử sản vật tươi ngon và hòa mình vào không khí lễ hội đầy màu sắc. Dưới đây là những lễ hội & sự kiện cụ thể trong năm 2025 mà bạn có thể đến vừa tham quan, vừa trải nghiệm ẩm thực mùa thu.

Tên lễ hội / sự kiện	Địa điểm	Thời gian năm 2025	Các điểm ẩm thực nổi bật
Meguro Sanma Matsuri (Meguro Pacific Saury Festival)	Tokyo, khu Meguro (Tando Hiroba Park & Meguro Civic Center)	12 tháng 10, 2025	Sanma nướng than miễn phí, quầy hàng ẩm thực, biểu diễn văn hóa. Đây là dịp tuyệt vời để thưởng thức sanma tươi ngon.
Takayama Autumn Festival (Takayama Hachimangu Shrine)	Takayama, tỉnh Gifu	9-10 tháng 10, 2025	Không chỉ để xem diễu hành yatai (các xe kiệu lớn) mà nhiều quầy hàng ẩm thực địa phương cũng phục vụ đặc sản vùng núi — có thể thử cơm mới, nấm, rượu sake và đồ ngọt mùa thu.
Kawagoe Matsuri / Kawagoe Festival	Kawagoe, tỉnh Saitama	18-19 tháng 10, 2025 (thứ 3 thứ 4 của tháng 10)	Thị trấn cổ Little Edo sống lại với các dãy xe diễu hành, lễ hội âm nhạc, và nhiều gian hàng món ăn đường phố nơi du khách có thể thử các snack mùa thu, khoai lang đi, bánh dẻo, trái cây mùa vụ.
Kishiwada Danjiri Matsuri	Kishiwada, tỉnh Osaka	13-14 tháng 9, 2025	Mặc dù không hoàn toàn lễ hội chỉ về ẩm thực, nhưng có rất nhiều gian hàng đồ ăn truyền thống bên lề như oden, yakitori, bánh ngọt địa phương — thích hợp nếu bạn muốn thưởng thức đa dạng đồ ăn.
Các lễ hội nông sản / chợ mùa thu quanh Mt. Fuji, Kawaguchi-ko	Vùng núi/làng nông thôn quanh Mt. Fuji	Giữa tháng 10, 2025	Có lễ hội nông sản (JA Narusawa Village Agricultural Festival, Fujiyoshida Agricultural Festival) — thử rau quả núi, canh oden miso, Kenchin jiru, khoai, củ từ…

Kết luận

Ẩm thực mùa thu Nhật Bản là một bức tranh đa sắc màu, nơi từng món ăn, từng nguyên liệu đều gắn liền với thiên nhiên và nhịp sống của con người. Từ vị ngọt bùi của hạt dẻ, vị béo ngậy của cá sanma cho đến men rượu vang nồng nàn của vùng Yamanashi, tất cả tạo nên một bản giao hưởng ẩm thực chỉ có thể tìm thấy trong những ngày thu. Nếu có dịp ghé thăm Nhật Bản vào mùa này, đừng chỉ ngắm lá đỏ mà hãy để vị giác của bạn được dẫn dắt vào một hành trình khó quên – hành trình khám phá hương vị thu Nhật Bản.